به پشتِ بام مي خواند«سحرخوان»/به نقل از منظومة (مشهدی های قدیمی)/رضا افضلی

به پشتِ بام مي خواند«سحرخوان»

به نقل از منظومة بلندمنتشر نشدة (مشهدی های قدیمی)
 سرودة رضا افضلی در سال ۱۳۷۷


زروي بام آيد هر دم آواز
سراپاشور و شوق و عشقِ پرواز

زهر سو نغمه هاي شِعرِ «شب خيز»
چو نيلوفر شود درهم گلاويز

زِ«شبخواني» شود افزون صداها
زضربه ی «زُلفي» و«كوبه ي» سراها

زند همسايه بر ديوار«گُمبه»
كه كوبد دوستش در كاسه «دمبه»

يكي كوبد به پيتي كُهنه، باچوب
رمانَد خواب را از چشم ها خوب

به پشتِ بام، مي خواند «سحرخوان»
زسوي ديگر آيد بانگِ «قرآن»

زآجرفرش مي آيد صداها
صداي آبِ حوض و «چرخِ چا»ها

نشان دارد زخانم هاي كم خواب
«شِلَّپ»ِ ظرف ها درحوض پُر آب

چومي افتد به حوضي ظرف و زنبيل
كشد بيرونش از سبزابه «كج بيل»


//گُلِ رنگين به روي كاسه چيني//

بِتَركد همچو تُندَر توپ افطار
صداهاي اَذان بارد چو رگبار

فراگيرد فضا را موجِ «اَلله»
شود خالي زعابركوچه و راه

بلرزد چايِ گلگون درپياله
به دستان جوان وديرساله

مِهي خيزد زروي «آشِ رشته»
پُر از بوي خوشِ درهم سرشته

نُمايد «قاق»ها مانند غربال
دهد عطرش به هركودك پر و بال

زنور و تابشِ «توري» و «گِرسوز»
بگيرد «سفره خانه» چهرة روز

بجنبد آسياي هردهاني
كنار سفرة رنگين كماني

رطب ها مي درخشد تيره و زرد
كنارِدوغ هاي تازه وسرد

گُلِ رنگين به روي كاسه چيني
شكوفد ناگهان درگردِ سيني

سپهرِ سفره باشد ماه باران
زگِرده ي نان و «ماقوت»ِ فراوان

براي بچّه ها مطلوبِ ديرين
شود نان و پنير و چاي شيرين

زجمعِ كودكان،خيزد صداها
گهِ تقسيمِ «پشمك- زُلبيا»ها

شود مانندِ پيران چهرِكودك
لب و ابرو چو آرايد به پشمك

شود طفلي به صورت،شكلِ درويش
ز پشمك چون نهد بر چهره اش ريش

گُمبه: كوبه، با مشت به در، يا ديوار كوبيدن.

گرسوز: [=گرد سوز ] نوعي چراغ نفتي كه فتيله اش مدوّر و از درون گرد لوله برآمده است و شعلة مستدير دارد/ معين.

زُلفي: حلقة در، زلفين. زنجير در، چفت حلقة در خانه، حلقه اي كه زنجير در آن مي اندازند./ فرهنگ گويشي. 

مشهدی های قدیمی//سروده: رضا افضلی / سال 1377

http://rezaafzali.blogfa.com/posts/ عناوین مطالب وبلاگم

چوپانَك/رضا افضلی 9/2/77  

چوپانَك


 

چوپانكي خوابيده، چوبي مُتكّايش

كِز كرده لاي سبزه، گُنجشكانِ پايش

 

با تار و پودِ سبزه، گل هاي بهاران

گسترده چون رنگين كمان، فرشي برايش


هردم نسيمي، مي نوازد چهره اش را 

چون مادري با گيسوي نرم و رهايش 


چون دسته هاي ابر، سرگرمِ چَرايند 

در شيبِ سبزِ تپّه، ميش وبَرّه هايش


بادي كه مي چَرخد درونِ كوزة او 

مانندِ لالايي شده، لحنِ صدايش


آن سو، سگي، چرخانده چشمِ قرمزش را

بي هيچ غوغايي، به سوي آشنايش


ناگاه قوچي مي جَهَد زنگوله جُنبان 

چوپانِ كوچك مي پرد ناگه زجايش

 

چوپانكِ هشيار، با آوازِشادي

ريزد به روي گلّه، بانگِ هاي هايش. 


                                  رضا افضلی 9/2/77  


http://rezaafzali.blogfa.com/posts/ عناوین مطالب وبلاگم

شهادت مي دهم كه اورا ديده ام/ رضا افضلی 29/5/80

شهادت مي دهم كه اورا ديده ام                                        

 

صداي اورا

               وقتي شنيدم

كه درخانقاهِ خلوتِ نبضم

                              هوهو مي كرد

 

حركتش را وقتي حس كردم

كه در پيچكي سبز

ازاين خانه به آن خانه

                        مي رفت

 

شهادت مي دهم كه اورا ديده ام

وكعبه اش را زيارت كرده ام

وقتي كه مورچه ها

گردِ نانِ چسبيده به سنگ

                               طواف مي كردند

وگنجشكانِ خيس

روي شاخه هاي باران خورده

                                  دل مي زدند


بگذارید
 
اورا همان گونه تصّور كنم

                              كه خود ديده ام

                                               رضا افضلی 29/5/80

 

*الطرق الي الله بعدد نفوس الخلايق

عکاس پسر عزیزم: محمد
بنده در کنار درویشی شریف و بی ادعا و زحمتکش که در خیابان های تهران بزرگ تاکسی رانی می کند.

http://rezaafzali.blogfa.com/posts/ عناوین مطالب وبلاگ رضا افضلی

شهادت می دهم که اورا دیده ام/ شعر رضا افضلی

 

...................................................................................................................

شعری نیمایی و تازه سروده از: استاد محمد قهرمان شاعر غزلسرای مطرح ایران/  91/4/10

در امتداد حادثه

( با الهام از پیام عزیزی که تولدم را تبریک گفته بود :)



در امتداد حادثه می رفتیم .


شاید ,


نیروی ناشناخته ای , ما را


می برد .


اما کدام یک ز من و تو


در پیش بود ازان دگری , آیا ؟


وان کس - چه من , چه تو -


چون گام سست کرد , رسیدیم ما به هم .


یکچند اگر هیچ نمی گفتیم


چون شرممان شکست


باران حرف بود که یکریز

 
می ریخت .


دلها گرفته بود و تمامی نداشت حرف .



        ***


هم را ندیده سیر ,


آن روزها چو برق گذشتند ...



        ***


گویم به خود , دریغ !


تکراری اند اگر چه همه روزهای ما ,


تکرار روزهای عزیزی که رفته اند


در وهم نیز نمی گنجد !



       ***


ای سرو پایدار !


آن قمری ام که عشق تو دارد مرا اسیر .


سر سبز باش و از سر من سایه وا مگیر !


 

 محمد قهرمان  91/4/ 10
 
 
 

درفرصتِ یگانۀ هستی/رضا افضلی  27/9/67

درفرصتِ یگانۀ هستی

 

در استخوانِ انسان

از لحظة تولّد

انبوهِ موريانة مرگ است

انسان چو يك درخت

مي ميرد از درون

هر چند پر شكوفه و برگ است

 

هر صبحدم كه چهرة خود را

روي زلالِ آينه مي بينم

احساس مي كنم

در رشته هاي خويش كفن پيچ مي شوم

بايد چگونه باشم

در فرصتِ يگانة هستي؟

وقتي به سانِ آدم برفي

در هُرمِ آفتابِ زمان

                     هيچ مي شوم

 

وقتي نخست گوهرِ دندان

افتاد از دهانم

خشتي ز طاق افتاد

فرياد بركشيدم

اين خانه ماندني نيست

دستي به روي صفحة پيشاني

بي وقفه مي نويسد

خطّي كه خواندني نيست

بايد بُراقِ خود را

آمادة سفر بگذارم

وقتي كه مرگ

                  صاعقه وار آيد

بايد به روي اسب بخوابم

طبلِ سفر به گردنِ طبّالِ غفلت است

                                               رضا افضلی   27/9/67


*امّید/ رضا افضلی 18/11/64    

امّید 

 به هنرمندِ صميمي سعيد شريفي

 

خاك بي قوتم، ولي امّيدِ باران با من است

شاخة خشكم، ولي شوقِ بهاران با من است

 

چون شبِ یلدایی و سرماي سوزان بگذرد

صبح فردا، آفتابِ نورباران با من است

 

اين زمين،درپنجة من همچوگوي كوچكي است

تا كه دستِ مهربان و گرمِ ياران با من است

 

تا به آن سوي جهان، با دست ها پل مي زنم

تا كه دستِ بي شمار و بي شماران با من است

 

در شكوفه غرق خواهد شد درختم، عاقبت

زان كه روحِ زندگي بخشِ بهاران با من است

 

خون برقصد در رگانم با سرودِ آرزو

رقصِ سرخ و پيچ و تابِ لاله زاران با من است

 

بوي شادي، لطفِ شبنم، رقصِ آرامِ نسيم

شوقِ گنجشكان و شورِ آبشاران با من است

 

در دلم طاووسِ رنگينِ هزاران آرزوست

جلوة رنگين كمانِ بعدِ باران با من است

 

                                        رضا افضلی 18/11/64      

 

استاد محمد قهرمان شاعر بزرگ و ادیب برجسته ی ایران غزل این بنده را جواب گفتند و درصفحات 196-197 کتاب شعر «حاصل عمر» خود به چاپ رساندند:

تاک بی برگ

 

تاک بی برگم، ولی جوش بهاران با من است

روی حرفِ مطرب تر دست باران با من است

 

آسمان خاطرم گر تیره گردد از ملال

ریزش اشکی چو رگبار بهاران با من است

 

در بهاران شیشه را بر طاق نسیان می نهم

بی شراب تلخ، شور باده خواران با من است

 

پای در گل از تن خاکی اگر دورم چه باک

از دل روشن، صفای چشمه ساران بامن است

 

سبزه دست افشان شود هرجا که بی خود بگذرم

نغمة شور آفرین جویباران با من است

 

چون کمر،گردِ عزیزان گشتنم بی وجه نیست

رشتة گلدسته ام، پیوندِ یاران با من است

 

می پرد چشمم به امّید پیامی، عمر هاست

شوق برجا ماندة امّید واران با من است

 

چون کلیدِ فالگوش افتاده ام در زیر پا

خوب یا بد، روی حرفِ رهگذاران با من است

 

در خمار خواب اگر افتم سحر، عیبم مکن

نشئه ی بیداریِ شب زنده داران با من است

 

چون درخت پیر دارم آرزوهای جوان

در زمستان، روح سرسبز بهاران با من است

 

این جواب آن غزل باشد که گوید « افضلی»1

«جلوة رنگین کمانِ بعدِ باران با من است»

 

1-دوست شاعر و همکار چندین ساله ام در کتابخانه ی دانشکده ی ادبیات،آقای رضا افضلی

چشمه/شعر منثوراز: عمران صلاحي/شعر منظوم از: رضا افضلی/مشهد 1379

چشمه

شعر منثوراز: عمران صلاحي1

شعر منظوم از: رضا افضلی

 

چشمه را خشكيده پنداري، ولي

از زلالي ها نبيني آب را

ريگ خردي را رها كن روي آن 

تا ببيني شورش خيزاب را

 

                            مشهد 1379

 

1- چشمه خشک نیست

آب از صافی دیده نمی شود

با سنگریزه ای آب را ببین.«شعر سنگریزه» زنده یاد عمران صلاحی

فخرِدست ها/ رضا افضلی/به: شیدا شکروی

فخرِدست ها

به:شیدا شکروی

 

ای خدایی که خلق ما کردی
خود تودانی و خود، چهاکردی

کهکشان های بی نهایت را
زیورِ مخملین سَما کردی

ماه را درمیانِ اختر ها
قوی آواره و رها کردی

روز و شب را پیِ هم افکندی
با مه و مهر آشنا کردی

آدمی را درین زمینِ شگفت
مبتلای چرا چرا کردی

با سوالی همیشه برلب او:
کاین جهان را چرا بنا کردی؟

عقل ها ماتِ کردگاری توست
ای خدا طُرفه کار ها کردی

بنده ای را کمال بخشیدی
به یکی نقص ها عطا کردی

همه کارِجهان زحکمت توست
وصل کردی، اگر سوا کردی

قلمِ صُنع را خطائی نیست
هرچه کردی همه به جا کردی

دستِ توهست«فوق ایدیهم»
دادی و بستی و جدا کردی

وقت تکوینِ«لاله»-«لادن» ها
کارِ «فعّال مایَشا» کردی

کودکان را به بطن مادرشان
گر سعید و شقی، شما کردی

بنده ا ت را ز روی حکمت خود
گاه نفرین و گه دعا کردی

آن یکی را دچارِ عیش و، دگر
مبتلای خدا خدا کردی

به زنی کودکی ندادی هیچ
به زنی توأمان عطا کردی

رنجِ«بی دست زاده» طفلان را
به پدر- مادران روا کردی

طفلِ بی دست دادی و آن گه
با هنر، پایش آشنا کردی

دست«شیدا ی شکروی» بُردی
پای او را گره گشا کردی

همّتت را بنازم ای دختر!
پای را دست و، گاه پاکردی

آفریدی جهان خود را باز
یأس را مطلقا رها کردی

دست تقدیر را شکستی تو
تا که پارا چو دست ها کردی

زندگانی سپاسِ تو گوید
که به او دینِ خود ادا کردی

علم و درس حقوق شد دریا
روی امواج آن شنا کردی

کس به دستانِ خویش کم کرده
آن چه با پنجه های پا کردی

نه نشستی به راه و نه  هرگز
همچو عاجز خدا خدا کردی

توبدین همّت و نشاط و امید
سورِ تقدیر را عزا کردی

با غرور و تلاش و عزّتِ نفس
غیرتِ خویش را عصا کردی

گاه پاها، چو دست هایت شد
گاه پا را دوباره پا کردی

پای تو قهرمانی ات بخشید
قلّه را فتح، بی صدا کردی

با اراده، به یأس زارِ زمین
جنگلِ آرزو نشا کردی

ساختی بال، عزم  و همّت را
فکر را شهپر هما کردی

عشق پیش تو بر زمین افتاد
تا به سویش دری تو واکردی
 
تو که هستی؟ که نا امیدان را
به حیاتی نو آشنا کردی

باید انسان به تو نماز بَرَد
بس که شاگردیِ خدا کردی
 
برهمه نقش تو، سلام که تو
به دو انگشتِ پا، چها کردی

پای تو نامدارخواهد ماند
پای را فخرِدست ها کردی.

                       رضا افضلی   2/4/1391

شعر فخر دست ها/ سروده رضا افضلی


                     
زندگی نامه صمیمانه سرکار خانم شیدا شکروی به قلم خودش:

«سلام دوستان

ازمن توسط چند دوست واساتید محترم خواسته شده تا مختصری درمورد خودم

 وزندگیم بنویسم .

البته نوشتن برای من که همیشه خواننده مطالب دیگران بوده ام ودر این زمینه

 هم هیچگونه استعدادی ندارم کاربسیار سختی ست وسخت تر میشه وقتی

 بخوای در مورد خودت بنویسی .

امیدوارم خوانندگان عزیز و اساتید محترم کاستیهای من رو عفو کنند .

من شیدا شکروی دهم تیر ماه سال 1357 در خانواده بسیار معمولی به دنیا

 آمدم البته با یک تفاوت اندک با دیگران ، و اون تفاوت نداشتن دو دست من

بود به طور مادرزادی .

دقیقا نمیدونم چه بر سر پدر ومادرم اومده که دختری به دنیا آورده اند که دست

نداره فقط با توجه به چیزهایی که از خودشون وبقیه شنیدم این بوده که خیلی

 مورد سرزنش فامیل واطرافیال قرار گرفتن وپیشنهادهای زیادی هم بهشون می

دادن ازقبیل اینکه منو بندازن بیرون یا بدن به بهزیستی وپیشنهادهای تاپ هم

بوده مثل این که منو خفه کننده یا یه چیزی بدن بخورم تا بمیرم .

به هر حال با این همه لطف و محبتی که دیگران داشتن واز به دنیا اومدن

من راضی وخوشحال بودن پدر ومادرم نمیدونم به خاطر چی ، شاید

 اعتقاداتشون ، تصمیم گرفتن تا من رو به عنوان عضو خانواده بپذیرند .

من فرزند دوم خانواده هستم وسه خواهر ویک برادر دارم .

مادرم میگه نوزاد که بودی وقتی میخواستم بهت شیر بدم ،

 باشیشه ، پاهاتو بالا می آوردی وتقلا میکردی که بگیریش

 ونگه داریش . برای همین ازاون به بعد همه چیز رو میدادیم به

 پاهات وتو هم سعی میکردی بگیری .

خواهر بزرگم که سه سال از من بزرگتره وقتی رفت مدرسه

پدرم میگه وقتی شهره درس میخونده ومشقهاشو مینوشته

 تو هم کاغذ برمی داشتی و قلم میگرفتی لای انگشتهای پات و

 هی برای خودت خط خطی می کردی . منو ومامانت که اینا رو

 دیدیم تصمیم گرفتیم تورو هم بفرستیم مدرسه .

بگذریم که پدرم و مادرم چقدر سختی کشیدن تا تونستن دیگران

 راقانع کنن ومن رو در دبستان ریحانه خیابان کوهسنگی که به

 قول پدرم مدرسه بچه پولدارهای سالم (مدرسه بچه دکترا و

مهندس ها ) بود ثبت نام کرد ند . آخه پدرم میگفت تو باید جایی

 درس بخونی که از نظر فرهنگی وسواد خانواده همکلاسی هات

بالا باشن تا به تو نگاه تحقییر آمیز نکنن وتو رو توی جمع خودشون

 بپذیرند تا از درس خوندن زده نشی وادامه بدی . میگفت اگه تورو

 میبردم همین مدرسه محل فقط روز اول میرفتی ودیگه نمیرفتی

چون این بچه های از قشر پائین جامعه با تو درست برخورد نمی

 کردن وبهت توهین میکردن وتو دیگه از مدرسه متنفر میشدی

 و ادامه نمیدادی .

خدا حفظت کنه پدر ممنونم ازت .

بالاخره منم رفتم مدرسه . دبستان همش شاگرد اول بودم

بعدش هم راهنمایی ودبیرستان . دبیرستان رفتم فنی حرفه ای

 رشته کامپیوتر وپیش دانشگاهی رشته علوم انسانی وبعد دانشگاه

 آزاد اسلامی وشدم لیسانس حقوق قضایی .

سال دوم دانشگاه عاشق شدم وازدواج کردم .

از همون بچگی هام الکی برای خودم نقاشی میکردم

تا بزرگتر که شدم فکر کنم دبیرستان بودم که پدرم برام

 استاد گرفت وتوی خونه به من نقاشی آموزش میداد .

ونقاشی برام جدی تر شد .

الان عضو انجمن نقاشان سوئیس هستم .

درزمینه ورزش هم یه ناخنکی زدم ودر مسابقات شنای

 کشوری معلولین یک مدال طلا کسب کردم و همچنین در

 مسابقات کشوری تنیس روی میز معلولین هم یک مدال

طلا بدست آوردم ودر زمانی که قرار بود عضو تیم ملی تنیس

 بشم متاسفانه یا خوشبختانه من عمل پیوند کلیه انجام دادم

( دقیقا درتاریخ دوم آذر 1390 ) که که این عمل باعث شده که

 نتونم به تنیس وشنا ادامه بدم چون برای سلامتی کلیه من ضرر داره .

تیم ملی یکی از آرزوهای من بود .

الان هم دارم کارهام رو آماده میکنم تا به همراه استادم

 آقای جواد حسن زاده که به من افتخار دادن نمایشگاهی

 به همراه هم در چند ماه آینده در تهران برگذار کنیم .

دیگه نمیدونم چی بگم فکر کنم تا حدی با من آشنا شدین .

من بابت داشتن خانواده ودوستان خوبی که دارم خداروشکر

میکنم وبراشون آرزوی سلامتی که بزرگترین نعمت دراین

 دنیاست رو دارم سلامتی که بیشتر اوقات برای خودم

آرزو شده ( منظورم ازنظر بیماری کلیه بود ) .

من هم مثل شما زندگی میکنم ، خوشحال میشم ،

 ودلم میگیره گریه میکنم دقیقا مثل همه ، فقط زندگی

 من یک تفاوت کوچیک داره باهمه که شما تمام کارهای

 روزمرتون رو با دست هاتون انجام میدین ولی من از کارهای

شخصی وهنری گرفته تا خانه داری رو با پاهام انجام میدم .

ممکنه بعضی ازشما احساسی برخورد کرده باشید واحتمالا

اشکی هم ریخته باشید اما این مسئله اونقدر برای من سطحی

 هست که فرصت فکر کردن به شیدای با دست را پیدا نمی کنم .

باتمام محدودیتها و مشکلات از این تفاوت لذت می برم وهمانطور

که نداشتن دست برای شما ملموس نیست و احتمال زیاد براتون

 یه فاجعه باشه داشتنش برای من هم قابل لمس نیست .

در زندگی اولین چیزی که باید درک کرد وپذیرفت شرایطی هست

 که نه بوجود آمدنش ونه تغییرش به اختیار شخص نیست .


امیدوارم همیشه سلامت وخندان باشید .»

تصویر: شیدا شکروی در حال نوشتن(زمان کودکی»

http://sheyda57.blogfa.com/ نقاشی باپا وبلاگ خانم شیدا شکروی

 

http://rezaafzali.blogfa.com/posts/ عناوین مطالب وبلاگ رضا افضلی


 

منظومة بلند منتشر نشدة(مشهدی های قدیمی)فشردةمقدمه/سرودة رضا افضلی در سال ۱۳۷۷

منظومه ی بلند منتشر نشده ی (مشهدی های قدیمی)

فشرده ای ازمقدمة کتاب

      اكنون براي ديدن عزيزي در تالار انتظارِ آخرين طبقة يكي از بلندترين بناهاي مدرن شهر مشهد نشسته ام. در بنايي بلندكه چشم اندازِ شهرِ ديگرگون شده از پشت شيشه هاي شفاف آن پيداست.خيابان ها و كوچه هايي كه از پنجرة اين «بالابنا» پيداست، هيچ رابطه اي به بافت قديم مشهد ندارد. از ميان كوچه ها و خيابان ها، ساختمان هايي بلند سربرآورده و در پيشِ روي، چشم اندازي ديگر گونه ايجاد كرده است.        
      از خودم مي پرسم كه آيا اين دنيا همان دنيا و اين شهر همان شهر قديم است؟ همان شهري است كه دركوچه هايش،درشكه وگاري رفت وآمد مي كرد،بچه ها اَرِّده بازي مي كردند. همسايه بر درِ خانة همسايه خود مي زد و به او ظرفي «كوفته» را به رسم «كاسه همسادگي» مي داد؟ آيا هنوز كسي در اين كوچه ها توتِ نوبر را در كاسه و سطل براي همسايگان كوچه اش مي برد؟ و روي توت ها را با چندگلِ گلاب تزيين مي كند؟ آيا چند تن از جوانان امروز معني «چوخَط»،«لَمكا»، «مازُلاغ»، «دِمسه» و «پودةبيد» را مي دانند؟ اين آدمي كه با پيشرفته ترين وسايل ارتباط، مي تواند در زماني كوتاه و شگفت انگيز با مردم آن سوي جهان تماس بگيرد وتصويرمخاطبش را به هنگام گفتگو تماشا كند، آيا از زندگي وحال و روزهمساية روبروي آپارتمانش خبر دارد؟...       
      ديگر سال هاي درازاست كه گاري ها و درشكه ها، جاي خود را به رنگين كمانِ سواري ها داده اند و بزودي قطارِشهري مشهد، مسافران سيزده گردي را از شرق شهر به «وكيل آباد» خواهد برد.ديدن اوضاع ديگرگونة امروزين شهر، مرا به مفيد بودن چاپ اين منظومه كه نوعي «شهرانگيز» اما بلند است و درحقيقت مجموعة تصاويري از گذشته هاي شهر و مردم مشهد را دربر دارد، اميدوار مي كند.

     ...دربارة شهر انگيز و آشنايي بيشتر با آن بهتراست مطالب مختصري را براي جوان ترها نقل كنم: شهرآشوب كه به آن شهرانگيز نيز مي گفته اند،نوعي شعر بوده كه در وصف پيشه وران و اهلِ صنعت وگاه ستايش ويا نكوهش مردم شهري سروده مي شده است.اين گونه شعر ها در قالب هاي مختلف سروده مي شده، ولي بيش از همه در قا لب رباعي بوده است.      
    شهرآشوب در سده هاي نهم و دهم هجري قمري بسيار رايج بوده و امروز براي جامعه شناسان از نظر شناخت جوامع و پيشه وران قرون ياد شده از اهميت بسياري برخوردار است. استادِ زنده ياد «گلچين معاني» كهن ترين شهرآشوب را آن چنان كه مشهور است، از«مسعودِ سعد» دانسته است.
برخي ازشهرآشوب ها رابراي هجو يا نكوهش مي سروده اند.اين گونه شهرآشوب ها براي سرايندگان خود دردسر آفرين بوده و موجب آزار و اذيت آن ها مي شده است. به عنوان مثال«حرفي اصفهاني» را به جرم سرودن شهرآشوبي زبان بريده اند. شهرآشوب هايي كه براي مدح يا ذم سروده مي شده، قالب ويژه اي نداشته و بيشتر از قالب هاي قصيده و غزل استفاده مي شده است. گرچه شهرآشوب غالباً منظوم بوده اما نوع منثور آن هم وجود داشته است. ...
    دربارة اين منظومه،ديگران قضاوت خواهند كرد. ولي قصد بنده اين بوده است كه با اين كارخدمتي كوچك به شناختِ گوشه هايي از گذشتة اين مرز و بوم كرده باشم.خودم در برخي ابيات گفته ام و دراين جا هم تكرار مي كنم كه اين دفتر فقط يك منظومه است و بس.  رضا افضلي مشهد،تير ماه 1381

به نقل از منظومة بلندمنتشر نشدة (مشهدی های قدیمی)
 سرودة رضا افضلی در سال ۱۳۷۷

دنبالة دمِ دروازة پايين خيابان...

/كند كودك، زكُنجي قد درازي/

 

كند كودك، زكُنجي قد درازي
براي آن كه بيند «حُقّه بازي»

نشيند چون كه رويِ دوشِ بابا
سري آرد برون در بينِ سرها

ميانِ معركه يك مردِ حرّاف
زند از كرده وناكرده اش لاف
 
به بازي هاي رنگين،مردِ«تَردست»
خلايق را كند بي باده سرمست

زقوطي هاي خالي با صَد افسون
كشاند «كفتر» و «خرگوش» بيرون

بسوزاند به آتش، اسكناسي
درآرد سالم از جيبِ لباسي

زكاغذْ پارة درهم فِشرده
در آرد اسكناسِ تا نخورده

يكي اِستاده بر روي بلندي
نگاهش گشته محوِ «چشم بندي»

پدرگويد: «اگر جادوگر است او
چرا بدبخت و خوار و مضطر است او

چرا يك دسته كاغذ را شبانه
نسازد اسكناسِ نو به خانه

چرا مارا زَنَدبا مكرِخود گول
زما گيرد به زاري سكة وپول»؟

به وعده، پول گيرد بارها مرد
كه در قلبي كند شمشير، بي درد

همان دم پاسبان آيد به تعجيل
بساطش را كند بازور تعطيل

ميان پاسبان و مرد رازاست
كه بارشوه شريك «حقه باز»است

جماعت چون شود، زان جاپريشان
به هر سو خوردني بيند فراوان

بُوَد آن سوي دوغ و آب كِشته
تغار «مُلمُلي» با «آشِ رشته»

رخِ پاتيل باشد تيره چون قير
ولي چون صبح، ازآن سرزند شير


http://rezaafzali.blogfa.com/posts/ عناوین مطالب وبلاگم

عکس برای تزئین از اینترنت گرفته شده است.

از(مشهدی های قدیمی)/ سرودة رضا افضلی/ دنبالة دروازةپایین خیابان

فردای دیروز/ رضا افضلی/ تاریخ سرایش بیت :حدود نیم قرن پیش

فردای دیروز


توای امروز بی حاصل! همان فردای دیروزی

چه ها کردی؟ نمی دانی به امّیدت چه ها کردم

 

                                          رضا افضلی
                                  مشهد تاریخ سرایش:حدود نیم قرن پیش

توای امروز بی حاصل! همان فردای دیروزی.../ رضا افضلی


درتصویر:
از راست به چپ
رمضان علی عفیفه/ در وسط نشسته: زنده یاد محمد علی کرمانی/ رضا افضلی/ تهران/حدود 1344/سلسبیل/منزل زنده یاد حسن بهرامی همسرخواهر عزیزم زهرا.

http://rezaafzali.blogfa.com/posts/ عناوین مطالب وبلاگم

دمِ دروازة پايين خيابان/به نقل از منظومة بلند(مشهدی های قدیمی)/  سرودة رضا افضلی در سال ۱۳۷۷

دمِ دروازة پايين خيابان

به نقل از منظومة بلندمنتشر نشدة (مشهدی های قدیمی)
 سرودة رضا افضلی در سال ۱۳۷۷


 به عصرِجمعه خلق آيد شتابان
دمِ دروازة پايين خيابان

دمِ دروازه، باشد جای مشهور
رسد جمعيّت از نزديك و از دور

جَهانَد آن يكي ميمون ز چَنبر
پَرَد ميمون ازين سو ،سوي ديگر

يكي چرخد به ميدان، مار بردوش
خمانَد مار را، از گوش تا گوش

كند بر جُملة ماران اميري
بگيرد مارها را با دليري

يكي باشد به حالِ«پرده خواني»
زند فريادها با ناتواني

به روي پرده، نقّاشي كشيده
سوار و اسب و دستانِ بريده
 
به یاد و سوک «عباسِ عَلَمدار»
شده هرديده اي گريان و خون بار

به حلقِ«پرده خوان» چرخدسرودي
كند گاهي قيام و گه قعودي

براي رفعِ انواعِ بلاها
فروشد تك به تك گاه از «دعاها»

كه خواهد شد به بازوبندِ چرمي
علاجِ «چشم زخم» و«سرد و گرمي»

به گردِ قوچ هاي شاخ برشاخ
برآيد آفرين و «نُچ نُچ» و «آخ»

خروسان درقفس ها چون اسيران
به جنگ يك دگر مانند شيران

درِهردو قفس چون بازگردد
نبردِ تن به تن آغازگردد

به روي هم شودچنگالشان تيز
ببارد از هوا برفِ پرِ ريز

گروهي بي صدا برگردِ آنان
زحيرت، جُملگي چون بي زبانان

به دروازة پايين خيابان، دروازة ته خيابان هم گفته می شد.

http://rezaafzali.blogfa.com/posts/ عناوین مطالب وبلاگم

دم دروازة پایین خیابان/ از:منظومة (مشهدی های قدیمی)/رضا افضلی

 

 

 

دنبال چه می گردی/ رضا افضلی 15/7/83

 

دنبال چه می گردی


در صفحۀ رایانه،دنبال چه می گردی
این خانه و آن خانه، دنبالِ چه می گردی

ای عاشقِ قرنِ نو! در جعبۀ پُرپَرتو
در حسرت جانانه،دنبالِ چه می گردی

از حافظه ات بیرون،کردی چو خودی هارا
در وادی بیگانه،دنبالِ چه می گردی

این جام جهان بینَت، شد مسلک و آییینت
ای طالبِ فرزانه، دنبال چه می گردی

ازبُهتِ شگفتی ها،دیوانه شدی آخر
ای عاقل دیوانه،دنبال چه می گردی

این پنجره بگشوده، وان پنجره را بسته
سرکرده به هر خانه،دنبال چه می گردی

در سایه و در پَرتو،درپنجرۀ نو نو
با هیئتِ بیگانه، دنبال چه می گردی

وقتی که تورا جوید،معشوقِ تو در خانه
در عالمِ بیگانه،دنبالِ چه می گردی

ای روز و شبت یکسان،دردَت همه بی در مان
پنهانی ورندانه، دنبال چه می گردی

با این همه داروها، آلامِ کهن آیا
درمان شَوَدت یا نه؟ دنبال چه می گردی

در«صفحه کلیدِ» تو،دهقانِ امیدِتو
افشانده بسی دانه، دنبال چه می گردی.

                                         رضا افضلی15/7/83

http://rezaafzali.blogfa.com/posts/ عناوین مطالب وبلاگم

درصفحه رایانه دنبال چه می گردی؟/ سروده رضا افضلی

 

انسان نو/ رضا افضلی 20/2/79

انسان نو

 

انسانِ نو
 
           براي غروبِ حيات خويش

حو ض و گل و حياط ندارد

اسبابِ ارتباط جهاني

در جيبِ جامه اش
 
امّا

با دوست
 
             ارتباط ندارد.
 
                      رضا افضلی 20/2/79

http://rezaafzali.blogfa.com/posts/ عناوین مطالب وبلاگم
رضا افضلی: انسان نو/ برای غروب حیات خویش/ حوض و گل و حیاط ندارد/ اسباب ارتیاط جهانی/در جیب جامه اش/اما/ بادوست ارتباط ندارد.

1/گورپاسبان2/شاه و گدا/ دو دوبیتی از رضا افضلی

1/گورپاسبان

 


درين جا بوده گور پاسباني

كه پيدا نيست هيچ از آن نشاني

به برج گرد باد اينك بچرخد

غبار پاسبان، چون ديدباني.

                                  11/9/79

 

 


2/شاه و گدا

 

 كنون شاه و گدا ، همراه و يارند

كه زندانبان و زنداني غبارند

سگ و چوپان و گرگ و گلّه با هم

همه برگُردة طوفان سوارند.

                               رضا افضلی  12/9/ 77


http://rezaafzali.blogfa.com/posts/ عناوین مطالب وبلاگم

دو «دوبیتی» به نام گور پاسبان و شاه و گدا از رضا افضلی

 


...........................................................................................................................

آيا / رضا افضلی 22/11/69

(آيا)


اين خاك ها كه روزي، قلب تَپَنده بودند

رگ هاي زندگي را، خونِ جَهَنده بودند

اكنون كه مي خُرامند از راهِ ريشه تا گُل

آيا به ياد دارند، يك روز زنده بودند.

                                          رضا افضلی 22/11/69


http://rezaafzali.blogfa.com/posts/ عناوین مطالب وبلاگم

 

 

انگشت هاي تو / رضا افضلی 28/11/60

انگشت هاي تو


شعری ست بي پيام، ترا خواب مي كند
شعري كه وصفِ توريِ مهتاب مي كند

پيشانيِ تو، چشمة الماس هاي گرم
تصويرهاي شعرِ مرا ناب مي كند

بازوت مشرقي ست كه خورشيد عشق از آن
يخبرف کهنه را به زمین  آب مي كند

هر صخره را به گونة ريگي ز پيشِ پاي
بر دور دستِ معركه پرتاب مي كند

هر قلّه بشكند به تكاپوي دستِ تو
كاري كه تخته پاره به گرداب مي كند

انگشت هاي توست كه در گرم گرمِ كار
خورشيد را چو منظره اي قاب مي كند.

                                                رضا افضلی 28/11/60

انگشت های تو / شعر رضا افضلی

گلچين/ به استاد زنده یاد: احمد گلچين معاني/ رضا افضلی 3/9/75

گلچين


به استاد زنده یاد: احمد گلچين معاني

 

با من اي گلچين! سخن از رسمِ گل چيدن بگو
از نشاط و شورِدل، هنگامِ بوییدن بگو

در ميانِ دستة پروانه هاي رنگ رنگ
از گُل و پروانه و برشاخه رقصيدن بگو
 
اي گذشته عمرِ تو در گردشِ «پيمانه» ها
از شب و در گوشة «ميخانه» خوابيدن بگو

خوشه هاي تاك هايت روشني بخشد به شب
از خُمِ خورشیدی و در شب درخشیدن بگو

هركتابت صد سبدگل مي بَرَد درخانه ها
از شبِ ميرابي و در باغ چرخيدن بگو

اي كه با يك «كاروان» شاعر، شدي تا قلبِ «هند»
از شکوه و شادیِ خلوت نَوَردیدن بگو

اي كه داري معدنِ مضمونِ بكرِ «مشترك»
از وجوهِ اشتراكِ شعر و رنجيدن بگو

اي كه رفتی با عصا و هفت كفشِ آهنين
از بيابانِ «وقوع» و خامه ساييدن بگو

اي كه هستي كاشفِ تصوير هاي شاعران
با منِ عاشق ز لَذّت هاي كاويدن بگو

اي تراشيده نگين سبز و سرخ و صورتي
اندكي از شيوة معنا تراشيدن بگو

چون كه در «فرهنگِ» تو تصوير هاي «صائب» است
از عُروج آه و از يك غنچه خنديدن بگو

زايش معني است، كار شاعرانِ طُرفه كار
از عذاب و لَذّتِ مردانه زاييدن بگو.
      
                                        رضا افضلی 3/9/۷۵

با سپاسگزاری از دوستان دانشورم

 جناب آقای پرویزگلچین معانی و خواهرشان سر کار خانم پروانه گلچین معانی عکس منتشرنشده استاد احمد گلچین معانی/ با شعر (گلچین) از: رضا افضلی

جناب آقای رضا افضلی

با سلام وعرض ادب ، همانطوریکه در نامه قبلی معروض گردید،

 با یکایک برادران وخواهرانم که در خارج از وطن زندگی می

کنند از طریق اینترنت مکاتبه  ودرخواست عکسهایی از مرحوم

پدرم وترجیحاَ رنگی ومنتشر نشده را در پی امتثال امر آن

دوست مهربان به انجام رسانیدم واز جمله عکسهای رسیده،

قطعه عکسی است در هاید پارک لندن در تابستان 1364 که

 توسط خواهرم خانم پروانه گلچین قبل از سفر واشنگتن گرفته

 شده است.

وهمچنانکه می دانید پدرم در بهار 1364 برای دومین بار وبرای

 معالجه ی بیمار ی پسوریاسیس به اروپا وآمریکا سفر نمود و

 درشهریور 1365 بدون نتیجه از معالجات به ایران بازگشت

امیداست عکس انتخابی پیوست مناسب تر از عکسهای ارسالی

 قبلی باشد ومهم تر اینکه این عکس تا کنون در جایی منعکس و

منتشر نگردیده است

در خاتمه شایان ذکر است که بنده ی حقیر در این نقطه ی دورافتاده

 از مرکز دسترسی به فیس بوک ندارم واز دوست دانشمندم شاعر

شیوابیان جناب آقای دکتر سید حسن گلبانگ خراسانی که در

کشور هلند سرگرم تحقیق وتالیف می باشند،بسیار سپاسگزارم

(که) علاوه برارسال مقادیر قابل توجهّی از عکسهای

مرحوم پدرم ( که بعضی از آنها را برای حضرتعالی فوروارد نمودم)

،شعربسیارشیوا و ارزشمند شمارا نیزکه در تجلیل وتمجید از آثار

 تالیفی وتحقیقی زنده یاد گلچین معانی سروده اید، برای بنده

ارسال نمودندوخدایش نگهدارش باد که همواره مرا از گنجینه ی

محفوظات خویش وتازه های شعر وادب فارسی ، بالاخّص سروده

های معاصرین مستفیض ومستفید می فرمایند.

مستدعی است حضرتعالی نیز مارا از سروده های اخیر

خودتان وسایر شعرای نامدار خراسان بی نصیب نگذارید.

با سپاس فراوان و آرزوی بهروزی وموفقیّت روزافزون برای آن جناب

 فرهنگ پرور

ارادتمند....پرویز گلچین معانی

سه شنبه ششم تیرماه1391-لاهیجان

 

 

دايرة جاودانه/ رضا افضلی 12/3/65

دايرة جاودانه


به خلوتي كه پدر، بذر عشق مي افشاند
مرا به دامن خود همچو دانه اي مي برد
ز روي خاك مرا گر پرنده بر مي داشت
به پيچ پيچِ رهِ بي كرانه اي مي برد

اگر پرنده مرا مي ربود و مي شد دور
ز پنبه زارِ افق با شتاب پر مي زد
به روي حاشية سبزِ دشت مي چرخاند
به گاهوارة لرزانِ لانه اي مي برد


براي جوجة خردي كه مي گشود دهان
چو غنچه اي كه گشايد لبانِ سرخش را
به بال خسته و قلب تپنده اش، مادر
به سانِ مرحمتِ مادرانه اي مي برد

به چينه دانِ حقيرِ پرنده مي رفتم
كه تا نگاه كنم ظلمت شكستن را
مرا پرنده از آن كوچه هاي پيچاپيچ
به سوي سرخرگ بي نشانه اي مي برد

براي جوجه توان مي شدم، به آرامي
كه شاد، گردن خود از سبد در آويزد
چه خوب بود كه ته ماندة توانم را
به سوي حنجره اش چون ترانه ای مي برد

غبار لِه شده ام روي خاك مي پاشيد
به چنگ نقره اي اش، هستي مرا باران
به زير خاك چو خاكستري نهان مي كرد
مرا به بستر خوابِ شبانه اي مي برد

به عمقِ تيرگي از دور، ريشه مي آمد
چو مارِِ تشنه مرا با نياز مي بلعيد
ز سبزْ راهِِ رگانش، درختِ بالنده
به سوي ديدة خوابِ جوانه اي مي برد

صداي باد مرا همچو چشمِ نوزادي
به روي شاخة سبز بهار وا مي كرد
دوباره مي شدم آن سيب سرخ پر آبي
كه مي فتادم و جويِ روانه اي مي برد

زلالِ جوي مرا روي پنجه هاي بلور
ز تونلِ سيه و تنگِ پل گذر مي داد
ز ساحلِ خزه ها و صفوفِ ماهي ها
به باغِ سبزِ لبالب ترانه اي مي برد

ز روي آب مرا دست عاشقي بي تاب
به گونة گل سرخي درشت بر مي داشت
مرا به شيوة تنگي گلاب بو مي كرد
به سوي مايدة عاشقانه اي مي برد

دوباره مي شدم آن دانه اي كه خود بودم
ميان دامن مردي كه بذر مي افشانْد
غريزه باز مرا روي توسنِ تقدير
به سير دايرة جاودانه اي مي برد.
   
                                      رضا افضلی 12/3/65

دایرة جاودانه/ شعر رضا افضلی 12/3/65

 

قاصدک/ رضا افضلی  22/3/1390

قاصدک
 

قاصدک پیرشد و هیچ پیامی نرساند 
خبری ازلبِ ایوان، سرِ بامی نرساند

قاصدک با صف مژگان سپیدش همه عمر
هیچ کس را، خبرپخته و خامی نرساند

پیرِ برفین مژه با آن که بسی داد امید
روشنی را زهوا، جز به ظلامی نرساند

موی شب وار، چو صبحی شد و این مژده رسان
به گل باغ به خون خفته سلامی نرساند

زانتظاری که زاجداد به ما ارث رسید
جز عطش برجگر تشنه و کامی نرساند

خُم تاریخ به جوش آمد و یک جرعه ی می
ساقی سرخ قبا تا لب جامی نرساند

بس که دیوار کشیدند سرِ راه بهار
باد هم بوی گلی را به مشامی نرساند

آدمی بافت بسی گیسوی امّید به صبح
لیک یک تار ازان طرّه به شامی نرساند

ز قفس گرکه درآورد زمان مرغک من
جز به بندی دگر و نوشده دامی نرساند

روزگاران که گرفت آن همه سرمایه، مرا
جز به بیماری و پیری، به مقامی نرساند

زحمت ما به هوس برد و به یک لحظه طرب
خوان مارا به حلالی و حرامی نرساند

جاودان باد امیدِ دل آدم به جهان
گرچه آمال بشر را به نظامی نرساند

ساده دل جدّ منا! جهل شده محوِ خِرَد
غیر دانش به بشر خیر تمامی نرساند

کفتر نامه بر و قاصدکی نیست، بخواب!
به کسی قاصدک پیرکلامی نرساند
 
شعر منثورِگرامی کَشَدم سوی غزل
قاصدک پیر شد و تازه پیامی نرساند1.


                                   رضا افضلی  22/3/1390

1- تمام موهایش سفید شده بود/ بس که دیر آمده بود/ قاصدک.محمد گرامی

قاصدک: سروده رضا افضلی  22/3/90

 

به شكلِ گيسوي پَتْ،«سُنبُل الطِّيب»/به نقل از منظومة بلند (مشهدی های قدیمی) رضا افضلی

 

به شكلِ گيسوي پَتْ،«سُنبُل الطِّيب»

به نقل از منظومة بلندمنتشر نشدة (مشهدی های قدیمی)
 سرودة رضا افضلی در سال ۱۳۷۷


چو كندوي «فراوان خانه»، عَطّار
دكان را از گياهان كرده سرشار

كِشوها جعبه هاي خانه خانه
دواها برگ برگ و دانه دانه

اگر رنگين كمان آيد درين جا
سَبد راپر كند از رنگِ زيبا

ازين گل ها كه دستِ كارگرها
به سختي چيده از كوه وكمرها

چه گل هايي! اگر خشكيده، رنگين
سبك مانند كاه و گاه، سنگين

به شكلِ گيسوي پَتْ،« سُنبلُ الطّيب»
رهاند قلبِ نازك را زآسيب

«گل گاوِ زبان» با چهرِشب وار
كند دل را زرنج و غم سبكبار

«گلِ بابونه» با رخسارِ زردش
بُراده ي زَر فرو بارد زگَردش

بهارِ سبز دارد، برگِ«نعنا»
دهد سردي به گرماي زبان ها

«گُل تاجِ خروسِ»آتشين رنگ
«خروسك» را كشد از سينه با چنگ

 به رنگِ عاشقانِ جامه گلگون
كه هنگام سحر غلتيده درخون

«هلِ سبز» و «سپيدِ» دانه دانه
زبوي خوش به لب دارد ترانه

«عروس پشتِ پرده» پُشتِ دُكّان
شده از پنجه هاي«خار»، تَرسان

به پا خيزد شميمِ «دارچين» ها
چو بوي خوش، زباغِ ياسمين ها

بَرَد «آويشن»ِ دم كرده يكجا
همه سم را به معجز از بدن ها1

بَرَد« شاترّه» و «كلپوره» غم را
نشاند شورش دردِ شكم را

كنارِ« ناخُنك»، با قوسِ سين ها
درخشد «زِنج» ها مثلِ نگين ها

«زرشكِ» سرخ، زيرِ نور باران
درخشد در ميانِ نيزه زاران

كنارِ خنده هاي «شنبليله»
نشسته اخمِ ابروي«هليله»

به جايِ «زنجبيل» و «جوزِ بويا»
زبانِ عطرها شان گشته گويا

به هر سو رنگ و بويي افكَنَد دام
قلم عاجز شود از بُردن نام

گرفته زين همه آميزة بو
فضا عطرِ هزاران باغِ جادو

نوشته در كتابِ«ابنِ سينا»
بُوَد برخي زدرمان ودواها

بُوَد برخي زداروها، خُرافي
كه حيف از زحمت و پولِ اضافي

به دكّان هركه عطّار و طبيب است
علاجش با دواهاي عجيب است

شعارِ اوست بهرِ خلق كافي
به درمان، جملة «اللهُ شافي»

1-آويشن: نوعي گياه از تيرة نعناعيان با گل هاي سفيد يا گلي…/ رك: معين. دربارة آن از پرفسورتُروسو نقل شده: «آويشن دشمن سمّ است».رك:گلها و گياهان شفا بخش/لئونس كارليه /ترجمه و نگارش مهدي نراقي/ تهران/اميركبير/ ج2 ص51


به شکل گیسوی پت،«سنبل الطیب»/از:مشهدی های قدیمی/رضا افضلی

تداعی/ رضا افضلی/سی ام آبان 1351

تداعی

 


ز باغ شهر مرا رغبت گذشتن نیست

که نرده نردۀ آن

تداعی کهن میله های زندان است.

 

                                       رضا افضلی


                            سی ام آبان 1351


به نقل از مجموعة شعر «در شهر غمگرفته ی پائیز » چاپ تابستان 1357

«وكيل آباد»، باشد پرهياهو/از منظومة بلندمنتشر نشدة (مشهدی های قدیمی)/رضا افضلی

درآبِ سرد لرزدهندوانه

 

 

«وكيل آباد»، باشد پرهياهو

بغلتد موج ها در درّة او


رسد در هراجاقي رويِ آتش

كلاه دود تا ابرويِ آتش


به سوي سنگ چين، هردم خميدن

چو آهنگر، به آتش ها دميدن


به لاي سنگ هاي رودخانه

در آبِ سرد ،لرزد هندوانه


شود چرخنده قليان، روي دستان

چو تُنگِ نشأة بخشِ مي پرستان


برقصد «بادبادك»، مستِ پرواز

نسيم آرد صداي ساز و آواز

 

جِِدال كودكان، هنگام بازي

رسد ازمشت تا سيلي نوازي


يكي برچيده سفره،وآن نهاده

يكي بر ساحل جو ايستاده

 
يكي خوابيده زير چادرِچيت

يكي آن سونشسته برسرِپيت


يكي جنبانده پارو، روي استخر

فكنده چين، به پيشانوي استخر


يكي از جنسِ مردان نوانديش

سخن گويد زصلح و دانش و كيش


نشسته گِرد او جمعي «دهان باز»

«كبوتر با كبوتر باز با باز»


سخن مي گويد از ايران وخارج

زبرفِ پول و خورشيدِ مخارج

 

«مَلِك» هرچندمالش بي حساب است

 

مَلِك باشد زاعلام خراسان

كه باشد شهره دراقصاي ايران


ملك باشد ازين رو نزدِ تُجّار

كه او دارد زمين و مال بسيار


کندزان مِلك هاي بي كرانه

به وقف خویش، نذر«آستانه»


وكيل آباد باشد يك زمينش

گلي از باغ هاي عنبرينش


تجارت گر وِرا،راحت گذارد

گهي از طبعِ شعرش واژه بارد

 

ملك هرچندمالش بي حساب است
حريفِ «ايرج» و اهلِ «كتاب» است

                                  مشهد سال ۱۳۷۷

 

گويد نوه ام ماني:/ رضا افضلی/پنج شنبه 25شهريور 1389 تهران

گويد نوه ام ماني:

 

گويد نوه ام ماني:كو موي شَبَق پوشت

برف است كه می بارد بر صبح بناگوشت

 

هنگام سخن گفتن،گويند همه: بوده

موهاي بلند تو ،رقصان به بَر و دوشت

 

گم كرده جواني را، از كوچه ترا آرند

زير بغلت گيرند،چون مستت و مدهوشت

 

گويند جواني ها، چون رود روان بودي

تبخير ترا كرده، چون بركه ي خاموشت

 

از اهل ادب بودي، اما زچه رو اكنون

كم كم شده هر چيزي، از ياد فراموشت

 

تا كودك خردي را، گيري به بغل از مهر

ازبيم نفس هايت، گيرند ز آغوشت

 

گفتم نوه را: خوش باش، اكنون كه ترا باشد

اين پيكر سهراب و اين گونه ي گلپوشت

 

كاووس زمان هر روز، سازد به رَهَت آتش

كزشعله بتازاند مانند سياووشت

 

ماني! به جهان ماني! با شادی و خوشخواني

عشقت همه دم يارو، امّيد همه توشت

 

بي وقفه بُرو تا باز، روزي نوه ات گويد:

«برف است كه مي بارد برصبح بناگوشت».

 

  رضا افضلي پنج شنبه 25شهريور 1389 تهرانرضا افضلی و نوه اش مانی پسرمحمد افضلی

فوّاره ها/برای خواهرم/ رضا افضلی

فوّاره ها
             برای خواهرم: فاطمه*


 

آبستن است حادثه اي را

                             تالار

آمد شدي به گونة پرواز

با بالِ اضطراب

تا ساقة فسردة در حالِ مرگ را

در نورِ آفتاب بكارند

                       در معبرِ بهار


چيزي نمانده است كه گنجشكِ مادري

از ضربه هاي سنگِ تغافل

در خونِ خود به خاك بغلتد

خوني كه قطره قطره

در بسترِرگانِ جوانش

                        مي بارد

خونِ شريفِ كيست؟

پيوسته دو اتاقكِ سيّار

در اوج و در فرودند


بر تختِ چرخدار

نوزادهاي انبوه

با بوي خام كودكي و كُرك هاي نرم

يك باغ، شور و غلغله دارند


يك سو دري گشاده به ايوانِ زندگي

يك سو دري گشاده به سرداب هاي سرد

راهي كه از خروشِ سيه پوشان

آغاز مي شود

تا سفره اي گشاده به اشك و گلاب پاش


فوّاره اي به جانب بالا

فوّاره اي به جانب پايين

هرگز دمي ز پاي نمي مانند

فوّاره هاي زندگي و مرگ.


                           رضا افضلی  26/3/65

 *خواهرمهربانم فاطمه افضلی، بازنشسته بخش دیالیز بیمارستان قائم مشهدو همسر (استادخط: محمد تقی ابراهیمی نیا) ست.

جهيزه مي رسد روي طَبَق ها/ به نقل از منظومه ی بلند (مشهدی های قدیمی) رضا افضلی


جهيزه مي رسد روي طَبَق ها 

به نقل از منظومه ی بلندمنتشر نشده ی (مشهدی های قدیمی)  

سروده ی رضا افضلی در سال ۱۳۷۷

 

طبق ها، بر سرِ چندين «طبق كَش»
رَوَد ازكوچة اِسپند و آتش

 

گهي اندك،گهي تا چِـل طبقدار

جهيزه مي بَرَد از كوي و بازار

 

جلو دارِهمه، «آييـنه- قرآن»
دو«لاله» در دو سوي آن نگهبان

 

حرير و تِرمه، پـوشاكِ نهاني
شده در زَروَرَق ها ارغواني

 

به پشتِ چندتن، صندوق وقالي
پلاس و رختخواب و هم نهالي

 

سپندي،سيني اش چرخد به دستان
شده زآتش رُخَش چون مي پرستان

 

شود چون «كوچه دالاني» مِه آلود
درخشد بدرها،در هالة دود

 

اثاثِ عشوه گر، روي طبق هـا
بَرَد دل را به پشتِ زَرورق ها

 

يكي پرسد كه روي آن طبق چيست؟

يكي پرسد ميان زرورق چيست؟

زني از بام، در حالِ نظاره
كند در دل،طبق ها را شماره

 

چو پيدا مي شود از دور،خونچه
شكوفد درچه ها مانند غنچه

 

شود «گِلكار» پشت بام هم مست
نهد «ماله» زذوق خوانچه از دست

 

سوي بنّا چوآيد، ناوه كَش، زود

بريزدگِل ازآن ظرفِ گِل اندود
           

نهاده آستين را برعرق ها
نگه دوزد، به رنگين زَروَرق ها
           

زمين از خونِ قرباني شده تر
به كوچه از شلوغي گشته محشر


(زني با پنجة گلگون،زندكف)

 

عروسِ منتظر مانَد به خانه

به موجِِ هاي وهوي شادمانه

 

تگرگِ نُقل و تكرارِ«شولولو»

برآرد صاعقه زان چشمِ جادو

 

زني باپنجة گلگون،زنددف

به آهنگش زند انبوه زن كف

 

ميانِ شاديِ چشم انتظاران

رسد داماد، باخويشان و ياران

 

ميانِ جمعِ مهمانانِ دلشاد

پدرآيد سوي اقوامِ داماد

 عکس: طبق کشان در اواخر دوره قاجار.
در دوره پهلوی اول و اوایل سلطنت پهلوی دوم همین روش ادامه داشته است. در زمان کودکی نسل ما، بردن جهیزه به خانه عروس هنوز به همین شیوه انجام می گرفت.

جهیزه می رسد روی طبق ها / از (منظومه مشهدی های قدیمی)/ رضا افضلی

 كي؟/ رضا افضلی  20/ 8/ 77

كي؟


كي آسمانِ آبي، پيراهنِ جهان شد
آويزِگردنِ او صد رشته كهكشان شد

تا پشتِ زين نشانَد،آن ماه نقره اي را
خورشيد از چه وقتي، آوارة جهان شد

از كي ز آبِ دريا، ابر سيه برآمد
كي پيشِ رقصِ باران، تُندر دُهُل زنان شد

كي قوي ماه تابان، از پشتِ شب در آمد
در دشت هاي ارزن، هرجانبي روان شد

كي موجِ باد آمد، كي گِرد باد برخاست؟
كي قلّه هاي عالم، درابرها نهان شد

كي باغِ پر جوانه، چشمانِ خويش وا كرد
كي مخملِ عَلف ها، خاكسترِ خزان شد

آيا چه شب به مهتاب، در رقصِ چشمة آب
لبخندِ يار ديرين، در موج ها عيان شد

آدم چگونه و كي، در تنگناي غاري
فوّارة نيازش، در چشمه گلفشان شد

كي بانگ زادنِ زن، با نعره هاي تندر
با غُرّش پلنگان، همراه و همزبان شد

آيا كدام ساعت از كينة برادر
بهرِ شكارِ هابيل، آن سنگ خونچكان شد

آيا چه لحظه اي بود، كاين خاكِ رقصْ رقصان
ناگاه شد پديد و هي پير و هي جوان شد

آيا چه پيش آمد، كاين مادر قديمي
هي زاد و خورد فرزند، تا هستِ جاودان شد

در هرزمانِ تاريخ، اين عشوه گر جوان بود
نَز مرگ و نَز تولّد، غمگين و شادمان شد

تا نو شود دمادم، سلّول هاي هستی
با جان كسي كه آمد، اين جا تهي ز جان شد

بر خوانِ رنگ رنگش، مهماني است دایم
حسرت نصيبِ آن كو، بالا نشينِ خوان شد.

                                        رضا افضلی  20/ 8/ 77
 

 

تصویر روی جلد کتاب جدید /خانم سعیده موسوی زاده عضو (انجمن ادبی استاد محمد قهرمان)

پیش ازاین ها شعری منظوم از وبلاگ(خاله خانباجی) درپست

 http://rezaafzali.blogfa.com/post-92.aspx

       نقل کرده بودم.

 اکنون تصویر روی جلد کتاب جدید ایشان یعنی خانم سعیده موسوی زاده به نام

(آن)

را به نظر دوستاران شعر منثور می رسانم:

    در شعر های منثور و کوتاه این کتاب، طنز هایی رقیق و جذاب دیده می شود. برای  سرکار خانم سعیده موسوی زاده، عضو (انجمن ادبی استاد محمد قهرمان) موفقیت های بیشتری را آرزو می کنم. 

 آن/ سعیده موسوی زاده

 

ای کودکی!/ رضا افضلی

ای کودکی!

 

ای «کودکی» کجایی! ای روزگارِ پاکی!

ای مِهرِ بی خیالی! در اوجِ تابناکی

 

با کودکانِ همقد، هردم جدالِ بی حد

تقصیرکار امّا، با حیله در تباکی

 

با دختر و پسر ها ،دنبال هم دویدن

آسوده در محلّه،بازیّ اشتراکی

 

افتادنِ به کوچه، برخاستن ، دویدن

بی اعتنا به زخم و، فارغ زدرد ناکی

 

 با یک «خروس قندی»، از روزگار راضی   

با یک «بخواب بچه! » از عمرِ خویش شاکی

 

با «قهر قهر» گفتن با وعدة قیامت

یک لحظه بعد رفتن، تا اوجِ سینه چاکی

 

بر فرش دخترک ها، چون میهمان نشستن

ازخواب ظهر بیزار، باخستگی، هلاکی

 

در سایة اقاقی، قاپیدن از کف هم

یک قاچ تیل خوشبو، یا لقمة خوراکی

 

در بازیِ گروهی، فریاد و شور و غوغا

دعوای یارگیری: ، من با کی و تو با کی

 

نوشیدن خیالی، از قوریِ سفالی

در بزم دخترانه ، از استکان خاکی

 

بر موی دخترک ها، گلشانه های رنگین

از جنس های طلقی، با رنگ های لاکی

 

تقسیم ناشتایی، با صلح و با رضایت

در گاه قهر باهم، چون دشمنان شاکی

 

از باغچه ربودن،گل های آتشین را

برگونه ها کشیدن، گلرنگِ شرمناکی

 

در کودکی ست تنها، آن لحظه ها که باشد

شادی به چهرة ما، از شهد عمر حاکی

 

افسوس برنگردد، تا باشَدَم دوباره

«بازیّ کودکانه،در کوچه های خاکی»*

                                  رضا افضلی8/12/87

*از یک شعر منثور «پرستو ارسطو» نقل شده است

 

با مشاهده تصویر خبری سیل سروده شد/(گهوارة سیل) رضا افضلی

بامشاهده تصویر خبری سیل سروده شد:

(گهوارة سیل)


بس تپّه و کوهِ صبر، بی آوایند

در خلوتِ خود ،جدا جدا تنهایند

در شورش برف و خشمِ باران و تگرگ
  
گهوارة سیل های بی پروایند.

                رضا افضلی اردی بهشت 1391

گهواره سیل/ یک رباعی از: رضا افضلی

با نگاه تو/رضا افضلی/ سال 1365

با نگاه تو


با نگاهِ تو، غرقِ گل شود
باغِ كهكشان ازجوانه ام
خنده اي بزن، تا كه بگذرد
ازستاره، بانگِ ترانه ام

اي سكوتِ من، آشناي تو
ذرّه ذرّه ام، جاي پاي تو
بدرِ جلوه شو، چَرخَكي بزن
 در سكوتِ پاكِ شبانه ام

اي كه ازطرب، دشت وبازه اي
شادوپُرگلي، پاك وتازه اي
من دوان دوان، سوي دامنت
چون زلالِ جويِ روانه ام

خنده مي زند، دردلم زمان
چون نسيمِ مستِ سحرگهان
گركه ياسِ من! غرق گل شوي
گر كه سرنهي، روي شانه ام

دشتِ لاله اي، پُر پياله اي
چون شقايقي، قلبِ عاشقي
همچو آتشي، سرخ و سركشي
شعله اي تو و من زبانه ام.

                                  رضا افضلی 1365

با نگاه تو/شعری از رضا افضلی/عکس از: پروین شریفی رجبی